Aanvangstekst:
“De drukke buien buiten
Daar zit ik nu niet mee
Ik ga gewoon naar binnen
Bij mezelf op de thee”
Gelezen – na de Inleiding: Prediker 3: 1 – 12 en het verhaal ‘De steen’ uit de kinderbijbel ‘Woord voor woord’ van Karel Eykman en Bert Bouman:
‘Kijk eens, kom eens kijken,’ riep Simon Petrus. Hij liep vooraan en bij een heuvel, in een bocht, zag hij opeens, in de verte, de stad Jeruzalem. ‘Jeruzalem,’ riep hij, ‘Jeruzalem, de mooist gebouwde stad van heel de wereld. Een stad om nooit te vergeten. Kijk, de muren, de torens in de zon. Kijk, de tempel. Wat is dat mooi en knap gemaakt!’
Ze gingen allemaal even zitten om te kijken. ‘Als we in Jeruzalem zijn,’ vroeg Johannes, ‘wat gaat er dan gebeuren?’ ‘Gaan we dan met alle mensen uit de stad de Romeinse soldaten eruit gooien?’ vroeg Judas. ‘Die hebben in Jeruzalem niets te maken. En ook die verrader niet, die onderkoning Herodes, die alles doet wat de Romeinse keizer wil. Of die dure priesters bij de tempel, die geld verdienen aan de Romeinse bezetting.’
‘Ik weet het niet,’ zei Jezus. ‘Ik weet niet of ik Jeruzalem wel zo’n fijne stad vind. Het is wel mooi, al die gebouwen. Maar er gebeurt zoveel wat niet is zoals God bedoelt. Je kan het niet meer de stad van God noemen, zoals vroeger. Ik zou in die stad niet de baas willen zijn.’
‘Maar als je het kunt,’ zei Judas, ‘als de mensen het willen. Dan zou je ze toch kunnen helpen, zodat het beter wordt?’ ‘Daar heb je gelijk in,’ zei Jezus. ‘Maar ik bedoel, ik geloof dat het op een andere manier moet kunnen. Je ziet het wel eens als ze aan het bouwen zijn. Ze zoeken dan de mooiste stenen uit.
En vooral bovenin en op de hoek, daar worden extra mooie stenen voor gemaakt met figuurtjes en zo. Want daardoor ziet het er mooi uit. Maar soms zijn ze aan het hakken en dan zit er zo’n lastige harde steen tussen. Die breekt anders af dan ze
willen, die wordt niet zo precies en mooi als ze dachten. Die stenen gooien ze weg. Ze maken er een straatsteen van. Zo’n hobbelige straatsteen waar je altijd over struikelt. Maar later laten de regen en de wind die mooie stenen slijten. Het huis verzakt en er komen scheuren. Dan moeten ze die harde steen gauw uit de straat losmaken en onderaan het huis in de hoek vastmaken. Dan kan het hele huis steunen op die ene steen onderaan, die ze eerst te min vonden. Op zo’n manier zou ik er voor de mensen willen zijn. Als een steen die nodig is, niet als een steen die het mooist of het hoogst is.’
Er kwamen twee mensen aan uit Jeruzalem. ‘Wie van u is Jezus?’ vroegen ze. ‘Ik,’ zei Jezus. ‘U moet niet naar Jeruzalem komen,’ zeiden ze. ‘Wij zijn bijbelgeleerden, wij praten veel met de mensen. Ze hebben het vaak over u. Ze geloven dat u een profeet
bent die kan helpen. Dat geloven wij ook. Maar als u naar Jeruzalem komt, zal onderkoning Herodes u gevangen nemen en u dood maken met stenen. Hij heeft al soldaten op weg gestuurd. Ze zoeken u. Vlucht terug, nu het nog kan!’
‘Als dat zo is,’ zei Jezus, ‘dan kom ik zeker. Ik moet nog zien of Herodes dat durft. Andere profeten zijn ook nooit bang uit Jeruzalem gevlucht. Ik moet daar zijn waar het nodig is.’ ‘Ik ga mee,’ zei Simon Petrus. ‘Ik laat je niet in de steek.’ ‘Ik ook,’ zei Judas. En de anderen zeiden dat ook. ‘Ga maar weer terug,’ zei Jezus tegen de twee bijbelgeleerden, ‘zeg maar dat we eraan komen.’
Inleiding
Thuis is hier – zit in jezelf : Thank You for the Music ( thankyouforthemusic.nl ) is een nieuwe vorm van kerk-zijn. De liedjes van de concerten en de uitgespeelde levensfragmenten als verbinding tussen de liedjes – vormen samen een ‘Groter Verhaal’ rond het thema ‘Thuis is hier’.
Zoeken we als mensen niet allemaal naar een ‘thuis’?! Een plek en/of mensen waar je jezelf kan zijn, waar je veilig bent en hopelijk gelukkig en tevreden. Maar zo gaat het niet altijd. ‘Thuis is hier!’ zeggen is soms een hele opgave en strijd.
Om al je levenservaringen te integreren tot een tevreden en gelukkig ‘Thuis’. Ergens onder de Hemel, ergens in een straat, ergens met familie, vrienden en misschien een kerkgemeenschap. Ik zou zo graag aan mensen de kerk als gemeenschap van ontmoeting en liefde geven, opdat ze weer tot Leven komen, tot een nieuw Thuis-gevoel in hun leven.
Vanmorgen een gewone kerkdienst – samen lezen uit de bijbel en hedendaags de oude woorden proberen te vertalen in een preek. Die hopelijk ook raakt en voor u voor jou iets van een boodschap van God is.
We lezen uit Prediker 3. Een mooi gedicht over een aangrijpend iets: er is licht én donker, ze horen bij elkaar, kunnen we de ‘donkere’ dingen accepteren als ze gebeuren? Lukt het ons om dan positief – gelukkig, dankbaar en tevreden te blijven?
Dan een verhaal uit de kinderbijbel van Karel Eykman, passend bij deze 5e zondag in de 40dagen-tijd. Volgende week zondag is het Palmzondag: Jezus komt eraan: ondanks dreiging van gevaar voor zijn leven, wil hij er voor mensen zijn !
Beluisterd lied: Thuis is hier – van Miel Cools
Het is niet waar dat ergens anders de bergen hoger, de vlakten vlakker, de rivieren trager zijn. Het is niet waar dat ergens anders de huizen hoger, de regens zachter, en alle dalen dieper zijn, het is niet waar.
Refrein:
Echt waar is alleen: je wil weer naar huis,
een straat, een café, een vrouw… je bent thuis.
Echt waar is alleen, je huis dat staat hier,
ook al stinkt dan de grijze, trage rivier,
thuis is hier, thuis is hier.
Het is niet waar dat ergens anders de sterren feller, de zon veel warmer,
de maan ’s nachts zoveel witter schijnt, het is niet waar.
Het is niet waar dat ergens anders de hemel blauwer, de winter kouder,
het gras van mei er groener schijnt, het is niet waar.
Refrein
Het is niet waar dat ergens anders de mannen sterker, de vrouwen zachter
en kinderen zoveel liever zijn, het is niet waar.
Het is niet waar dat ergens anders de waarheid echter, de leugen slechter
en vrienden zoveel hechter zijn, het is niet waar.
Refrein
Preek
Lieve mensen van God en samen hier: Gemeente van Jezus Christus,
De moderne mens vraagt zich regelmatig af: ‘Ben ik wel gelukkig?’. Tot en met de Middeleeuwen was dat niet zo. Prediker – waaruit we gelezen hebben – was een uitzondering. In de legende is koning Salomo de auteur van dit boek, maar dat weten we natuurlijk niet zeker.
Tot in de vijftiende eeuw dachten mensen niet over geluk of over de toekomst na, zoals wij dat doen. De toekomst lag in handen van God, je moest maar afwachten welk lot hij voor jou … in de wieg had gelegd. Ook je stand: je plaats in de samenleving lag vast. De letterlijke plaats waar je wieg stond, bepaalde voor het overgrote deel van de mensheid je lot, je wereld, je ideeën – er was niet heel veel verandering mogelijk.
De meeste mensen hadden ook geen tijd voor bespiegelingen over geluk, de toekomst, reizen of wat ook. En ze hadden ook geen geld voor reizen – het dagelijks overleven vergde alle aandacht en inspanning. In grote delen van de wereld is dat nog steeds zo…
Pas later zijn mensen gaan nadenken over zichzelf, over hun persoonlijk geluk, over hun toekomst en hun eigen rol en mogelijkheden om geluk te vinden of te maken. Dat is een gevolg van de Verlichting: de begintijd van wetenschappelijk denken – waaraan we heel veel te danken hebben. Na 1945 – in zekere zin – begin van onze tijd – was er enorme ontwikkeling door de toenemende welvaart – en de nieuwe ontwikkelingen in de techniek.
De televisie die maakte dat ‘de wereld’ voor ons letterlijk veel groter werd. We zagen heel andere manieren van leven dan we gezien en geleerd hadden in ons eigen gezin. We gingen ook reizen en door de telefoon – waarmee we contact met onze familie konden houden – durfden we verder weg te gaan wonen. Soms ook noodgedwongen, doordat er daar, werk te vinden was. En dat is voor velen nog steeds zo.
Ik wil nu eerst iets zeggen over het gelezen gedeelte uit Prediker – het begon met:
Voor alles wat er gebeurt – is er een uur – een tijd voor alles… voor alles wat er gebeurt onder de hemel.
Dingen gebeuren… Is het echt zo dat God ons lot heeft gegeven? Of is God de inspiratie om met ons lot te leren om gaan?
Voor ons mensen – westerse mensen gewend aan welvaart en een goede gezondheidszorg – en ja ook nog in Nederland een goede verzorgingsstaat – is het moeilijk te aanvaarden dat het leven ook nog ‘donker’ kent: tegenslag, teleurstelling, verdriet, pijn, dood – ziekte, een ramp, oorlog…
We rekenen er niet meer op – we verwachten het niet meer – we leren er niet meer mee te rekenen…
Een nieuw boek van de Belgische psychiater De Wachter heet: De kunst van het ongelukkig zijn – hij constateert dat zoveel mensen niet meer in staat zijn om ongelukkig-zijn als een in principe tijdelijk iets – te accepteren en moedig verder te gaan – en te werken aan verbetering van hun levenslot voor zover dat mogelijk is. Thuis is hier – zit in jezelf.
Oudejaarsavond 2018 hield ik een preek over het ‘Gebed om kalmte’. Het is al een heel oud gebed, u kunt het op mijn (deze) blog nalezen.
Gebed om kalmte:
God, schenk mij de kalmte om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen;
Schenk mij de moed om te veranderen wat in mijn vermogen ligt.
En God, schenk mij de wijsheid om het verschil tussen deze twee te zien.
Later is het aangevuld met de volgende zinnen:
Leer me om één dag tegelijk te leven;
en om van één moment tegelijk te genieten;
Leer me om in moeilijke tijden vol te houden
en te zien hoe ik ook dan bij u vrede kan vinden;
Leer me om deze onaffe wereld, te nemen zoals die is – net als Hij deed,
en te accepteren dat die niet is zoals ik haar zou willen;
Leer me ervaren dat u de rust geeft die ik nodig heb;
en erop te vertrouwen dat ik mij aan U kan overgeven.
Leer me dat ik het waard ben om in dit leven gelukkig te zijn en te geloven dat ik overgelukkig zal zijn met U in de eeuwigheid.
Amen.
De bijbel zegt: Aan geluk kun je bouwen en werken: Jezus oproep : Het Koninkrijk is dichtbij – begin een nieuw leven! – de Exodus van het volk Israël : 40 jaar door de woestijn naar het Beloofde Land – heel de strekking van de bijbel is: Sta op en ga op weg!
Het vraagt een besluit, een WIL, doorzettingsvermogen! Geluk komt en gaat onverbiddelijk ook weer voorbij – maar!! – komt ook als zonneschijn vanachter de wolken ook weer terug – wees er klaar voor, grijp je kansen! Ontwaak en sta op !
In de concerten gaat het lied: Mr Blue Sky hierover.
Kijkt u af en toe naar de blauwe lucht…? Vandaag een prachtige dag om te doen.
De roeping van Abraham om op weg te gaan naar een nieuw beloofd gezegend land is HET bijbelse voorbeeld, om diep te luisteren naar … je leven, naar je ziel, naar God, naar de Geest van God die spreekt in ons hart – of door een lied waardoor we worden geraakt.
Niet alleen persoonlijk, het geldt ook ons als samenleving: gaat het goed met de regels en de wetten die we nu hebben – is het niet tijd voor vernieuwing?
En natuurlijk geldt het ook voor ons als kerk: doen we als kerk nog de goede dingen, zijn we nog het lichaam van Christus, dat het werk van Jezus voortzet en doet wat Hij deed: mensen tot Leven brengen?
Geluk – Thuis-zijn, Thuis-komen is een richting, misschien geen eindstation dat we ooit geheel zullen bereiken. Want… er is een tijd om af te breken, op te breken, en een tijd om te bouwen. Een tijd om te huilen en een tijd om te lachen.
Kijk eens naar dit schilderij, een mensje met een gekweld uiterlijk en incompleet lichaam, zonder armen of benen, met een lelijk, maar stralend gezicht – het houdt ons een spiegel voor: geluk is voor iedereen weggelegd.
En dan dit schilderij van Van Gogh:
Vincent van Gogh – Sterrennacht, 1889 – New York, Museum of Modern Art.
– in een diepe depressie schildert deze gekwelde man deze donkere wereld maar met schitterende sterren tegen een blauwe hemel.
Van Gogh schrijft in die periode aan zijn broer: In een schilderij wil ik iets troostends zeggen – als muziek…
Lieve mensen, maak daarom ruimte in uw leven voor luisteren naar uw ziel. Voor kijken naar de blauwe lucht. Thuis is hier – zit in jezelf.
Luister naar binnen, naar je leven – STOP! Stil de tijd! Wordt wakker ! Blijf eerst bij je pijn ! – we zijn in de 40-dagen van bezinning voor Pasen – we gaan richting Goede Vrijdag : bent u, ben jij er klaar voor, om met Jezus nieuw op te staan en een nieuw leven te beginnen?
Velen vluchten van hun gemis en pijn en verdriet weg – veelal onbewust – in een druk druk druk leven van verstrooiing en vergetelheid om de innerlijke pijn en onrust niet te hoeven voelen.
We hebben de neiging om geluk en liefde buiten onszelf en het huidige moment te zoeken. De reclame- en amusementsindustrie spelen hier natuurlijk handig op in… Is dit wat we onze kinderen willen geven…?
Na de Tweede Wereldoorlog hebben we ’t materieel allemaal beter gekregen, veel beter dan de tijd van Prediker, maar de ziel schaften we af: t ging om HEBBEN en niet om ZIJN.
Maar waarlijk Geluk is als je je talenten en liefde die je in je hebt, kunt leven – de talenten en liefde die je van God bij je geboorte hebt meegekregen.
Zorg daarom dat je op je sterfbed geen spijt hebt van het leven dat je hebt geleid… Je ziel wordt dan ook als het ware gewekt, door het besef dat je dood komt…: ben ik een mens die iets bijdraagt ? – met het bekende lied: bent u ben ik een mens die een steen heeft verlegd op aarde? Iemand die iets betekend heeft voor anderen, voor een thuis of een gemeenschap waar ik nodig was?
In de laatste Er Is Meer-dienst zijn we hiermee bezig geweest.
Stel u /je-zelf de volgende vragen:
+ wie ben ik, wat is er van mij geworden? Ben ik gelukkig, dankbaar, tevreden ?
+ welke stemmen van vroeger (gezin, school, kerk, dominees) hebben mij geprogrammeerd tot keuzes die mij nu niet echt gelukkig (meer) maken? Voel ik mij wel echt thuis in mijn leven zoals dat nu is?
+ wat was ooit mijn ’kinderlijke’ geluk? Hoe wanneer ben ik dat kwijtgeraakt ? En kan ik dat niet opnieuw terug vinden, opnieuw beleven?
+ welke illusies loop ik eigenlijk achterna?
+ welke afgoden dien ik?
Moge de kerk een ontmoetingsplek – een waarlijk Thuis zijn – waar je mag zijn zoals je bent – met al je vragen, al je pijn en misschien boosheid en teleurstelling. Waar je door ontmoetingen geïnspireerd wordt, door de verhalen en ontmoetingen met mensen, en geholpen wordt om een nieuwe weg in te slaan als je niet meer gelukkig bent.
Met Prediker noem ik nog een facet van: Thuis is hier – zit in jezelf.
Prediker: Ik heb vastgesteld dat voor de mens niets goeds is weggelegd, behalve vrolijk te zijn en van het leven te genieten.
Wij calvinisten kunnen dat de laatste 25 jaar iets beter: genieten.
Maar ik zou genieten om te beginnen willen vertalen met liefde voor jezelf. Ik bedoel geen egoïsme, maar blij zijn met je gewone leven: met waardering van je lichaam, je uiterlijk, je capaciteiten, je omstandigheden.
Wie bij zichzelf naar binnen gaat – voelt verlangen naar bemind worden en willen beminnen.
Zonder liefde van liefhebbende en zorgende ouders en een gevoel van dat het leven goed en vol geluk is, kan een kind niet tot bloei komen en een volwassene niet rijpen – en de tragiek en de pijn die onvermijdelijk op ieders levenspad komen – niet moedig overwinnen.
Ouders geven als het goed is hun kind een goed gevoel van eigenwaarde en eigenliefde mee. Dat geeft zelfvertrouwen en kunnen genieten van de gewone goede dingen van het leven.
Kijk eens naar dit schilderij van Gustav Klimt – moeder en kind – een beeld van verlangen naar warmte en geborgenheid, diep in ieder mens denk ik – ons leven lang – een diepe behoefte, ja noodzaak van onderlinge liefde en vriendschap die we als mens nódig hebben, om gelukkig te zijn. Om ons thuis te voelen op aarde.
Zonder aandacht, bevestiging en liefde – verzwakken we, ja kwijnen we weg.
Zoek en werk daarom in uw en jouw leven aan goede warme relaties, maak en onderhoud familiebanden en vriendschappen, wees een levende schakel van de gemeenschap, van een vereniging, groep of kerk. Waar je THUIS bent. Waar je gezien wordt, waar je mens bent met een naam en een gezicht.
We moeten elkaar daarom helpen een kerkgemeenschap te bouwen waar liefde en gewoon geluk voelbaar is. Waar het af en toe feest is – zoals nu met ons Thank You For The Music-weekend. En die onderlinge liefde en vriendschap was er ook onderweg: tijdens de repetities en alle organisatiewerk: ontmoetingen met waardering voor ieders aanwezigheid en bijdrage.
Jezus wilde voor mensen zijn als een afgekeurde steen…
Een bouwsteen van liefde voor het hele huis die nodig is – niet omdat die het mooist of het hoogste is. Jezus toonde een liefde die zichzelf prijsgaf.
Zeg maar dat we eraan komen ! – ondanks de dreiging van gevangenschap, en de doodstraf. Deze inzet voor mensen – heeft het christelijk geloof: ‘God is liefde’ genoemd
Ik hoop dat u me kunt volgen…
Ik geloof dat in ieder mens ! een bezieling – een liefde aanwezig is – die uit dezelfde liefdesinspiratie vanuit het hart – wil GEVEN!! Juist in het TYFTM-project is dit te zien. Wat geven mensen hier niet een energie en tijd aan!! – waarom ? Omdat ze hun ziel eraan kunnen geven – omdat ze hun liefde kunnen laten stromen voor iets goeds, voor iets moois, voor iets gelukkigmakends.
Moge zo, Gods liefde ons in de kerk of waar ook – overkomen als geheim en zegening! Moge Gods liefde ons genezen, telkens weer – om ‘Thuis is hier’ – te kunnen zeggen – om gelukkig te zijn – ondanks donker – want het wordt altijd weer licht.
Amen
PrediKantlijn 